Việc phát hiện ra tàn tích ngôi đền quan trọng ở thị trấn nhỏ Sarsina của Ý sẽ cải thiện sự hiểu biết thời hiện đại của chúng ta về “các thị trấn La Mã cổ đại đã trỗi dậy và sụp đổ như thế nào theo thời gian”.
Sarsina, tiền đồn của Đế chế La Mã
Sarsina là một thị trấn nông thôn buồn tẻ với chỉ 3.000 cư dân nằm giữa dãy núi Apennine hoang sơ ở vùng Emilia Romagna của Ý, được bao quanh bởi khung cảnh tuyệt đẹp và những đàn cừu đang chăn thả.
Mặc dù nơi đây có quá khứ huy hoàng, là tiền đồn phòng thủ chiến lược của Đế chế La Mã và là nơi sinh của nhà viết kịch nổi tiếng Plautus, nhưng ngày nay không có nhiều việc phải làm ngoài việc đi bộ đường dài và ngắm chim muông.
Và mặc dù cả người dân địa phương và khách du lịch đều đồng ý rằng, lối sống mộc mạc, nhịp độ chậm là một phần tạo nên nét quyến rũ của Sarsina, nhưng người dân ở đây vẫn hào hứng chờ đợi việc xây dựng một khu phát triển bao gồm siêu thị mới, trung tâm thể dục và sân chơi. Nhưng nó không diễn ra như kế hoạch ban đầu.
Đó là bởi vì các công nhân tại địa điểm ở ngoại ô thị trấn vào tháng 12 năm 2022 đã khai quật được tàn tích của một ngôi đền La Mã cổ đại – hay “capitolium” – có niên đại từ thế kỷ thứ nhất trước Công nguyên.
Vào đầu tháng 7 vừa qua, cái nhìn đầu tiên về kho báu dưới lòng đất đã lộ diện: một cấu trúc hùng vĩ gồm các khối sa thạch nằm ngang và các phiến đá cẩm thạch, rộng 577 m2, mà các nhà nghiên cứu đã xác định là bục mà phía trên có các cột và tường của một ngôi đền cổ được xây dựng.
Bộ ba vị thần Jupiter, Juno và Minerva
Nhà khảo cổ học chính tại địa điểm khai quật Romina Pirraglia cho biết: “Chúng tôi đã khai quật được ba căn phòng riêng biệt, có khả năng dành riêng cho bộ ba vị thần Jupiter, Juno và Minerva. Các cuộc khai quật vẫn đang được tiến hành… Toàn bộ ngôi đền có thể còn lớn hơn những gì chúng ta thấy hiện nay”.
Theo Pirraglia, việc phát hiện ra ngôi đền chính ở một thành phố quan trọng của La Mã và là trung tâm thương mại cũng như các tương tác tôn giáo và xã hội – càng khẳng định vai trò chiến lược của Sarsina trong Đế chế La Mã. Thị trấn được xây dựng tại một khu vực miền núi quan trọng gần biên giới Tuscan và nhìn ra sông Savio, một tuyến đường thủy quan trọng nối các thành phố miền trung và miền bắc La Mã.
Việc phát hiện ra ngôi đền đã buộc chính quyền địa phương phải điều chỉnh lại kế hoạch xây dựng của họ. Federica Gonzato, giám đốc khảo cổ học, mỹ thuật và cảnh quan của các tỉnh Ravenna, Rimini và Forlì-Cesena, bao gồm Sarsina, kiên quyết muốn bảo tồn di tích và nghiên cứu sâu hơn về quá khứ vĩ đại của nó.
Gonzato nói: “Chúng tôi sẽ không phá bỏ nó để nhường chỗ cho các công trình kiến trúc hiện đại, điều này phải rất rõ ràng. Các quy hoạch đô thị trước đây sẽ được thay đổi, chúng tôi sẽ tìm các địa điểm xây dựng mới để giải trí và thể thao. Ngôi đền là một phát hiện đáng kinh ngạc, làm sáng tỏ sự trỗi dậy và sụp đổ của các thị trấn La Mã cổ đại theo thời gian”.
Romina Pirraglia cho biết, việc phát hiện ra ngôi đền đã mang lại cho các nhà khảo cổ học “cơ hội nhận ra những di tích và di tích độc đáo nào có thể nằm dưới lòng đất” ở Sarsina.
Gonzato tin rằng, phát hiện này sẽ giúp nghiên cứu sâu hơn về nhân khẩu học và sự biến đổi đô thị thời cổ đại. Một hệ thống thoát nước cổ xưa đã được tìm thấy dọc theo các ngôi mộ và lò sưởi thời Trung cổ, cho thấy người dân địa phương có thể đã sinh sống ở đó hoặc sử dụng địa điểm này cho các mục đích xã hội khác.
