Điều hiện lên trong đầu mọi người khi nhắc đến Ai Cập chắc hẳn là các kim tự tháp, một trong những công trình kiến trúc bí ẩn nhất trong lịch sử loài người. Cấu trúc bên trong và nội dung của kim tự tháp từ lâu đã là chủ đề nghiên cứu của các nhà khoa học và khảo cổ học.
Có hơn một trăm kim tự tháp ở Ai Cập, nhưng nổi tiếng nhất là ba kim tự tháp trên Cao nguyên Giza. Chúng là lăng mộ của ba vị pharaoh từ Vương triều thứ tư của Ai Cập cổ đại và được mệnh danh là một trong “Bảy kỳ quan thế giới cổ đại”. Kim tự tháp Khufu là kim tự tháp lớn nhất, mỗi viên đá dùng để xây dựng đều được vận chuyển từ mỏ đá vôi bên kia sông Nile, nặng từ 2,5 tấn đến 15 tấn.
Những tảng đá được vận chuyển bằng thuyền và xếp chồng lên nhau bằng ròng rọc và cầu trượt. Theo nguyên tắc hình học, những người thợ đã căn chỉnh chính xác bốn cạnh của kim tự tháp theo bốn hướng đông, tây, bắc và nam, đảm bảo góc mỗi cạnh của kim tự tháp được kiểm soát ở mức 52 độ.
Bên trong Kim tự tháp Khufu không đều đặn như bên ngoài mà có cấu trúc giống như mê cung. Nó có ba phòng chôn cất nằm trên đỉnh, giữa và dưới lòng đất của kim tự tháp. Ngôi mộ phía trên là lăng mộ của Pharaoh Khufu, tường và trần được làm bằng đá granit đỏ.
Phần trên cùng của ngôi mộ này chống đỡ năm lớp dầm đá khổng lồ để chịu được trọng lượng khổng lồ của kim tự tháp. Lối vào bị bịt kín bởi một tảng đá lớn. Ngoài ra còn có các lối đi và trục bên trong kim tự tháp, một số nối các phòng chôn cất khác nhau với bên ngoài, một số lối đi là giả, được thiết kế để đánh lừa những kẻ trộm mộ; trong khi những đường hầm khác dẫn lên bầu trời, được cho là để linh hồn của pharaoh thăng thiên.
Kim tự tháp ban đầu rất nhẵn và được bao phủ bởi một lớp đá vôi trắng, lấp lánh dưới ánh sáng Mặt Trời như một viên pha lê khổng lồ. Tuy nhiên, thật không may, trong thời trung cổ, đá vôi đã bị dỡ bỏ và được sử dụng để xây tường thành và nhà thờ Hồi giáo ở Cairo. Vì vậy, những gì chúng ta thấy về kim tự tháp ngày nay chỉ là cấu trúc bên trong của nó, đã mất đi vẻ ngoài huy hoàng một thời.
Không bao giờ có thể khám phá bên trong kim tự tháp
Người ta nói rằng những người đầu tiên khám phá bên trong kim tự tháp là những kẻ trộm mộ ở Ai Cập cổ đại. Để tìm ra những đồ vật chôn cất có giá trị, họ đã không ngần ngại phá hủy cấu trúc của kim tự tháp, đào các lối đi và lăng mộ, đồng thời đánh cắp nhiều kho báu. Tuy nhiên, dù vậy, họ vẫn không thể khám phá hết bí mật của kim tự tháp.
Do thiết kế khéo léo của kim tự tháp nên nhiều lối đi giả và phòng bí mật được bố trí nhằm gây nhầm lẫn và chặn đứng những kẻ trộm mộ. Một số lối đi thậm chí còn được bố trí bẫy như lăn đá, đóng cửa để ngăn chặn bọn trộm mộ tiến tới.
Vào thế kỷ thứ năm trước Công nguyên, khi nhà sử học Hy Lạp cổ đại nổi tiếng Herodotus tới Ai Cập, ông đã ghi lại những văn bản sớm nhất về kim tự tháp. Ông mô tả quá trình xây dựng và cấu trúc bên trong của kim tự tháp dựa trên truyền thuyết địa phương, nhưng ghi chép của ông không hoàn toàn chính xác, thậm chí có chỗ còn có sai sót và cường điệu. Điều đáng nói là ông không đích thân đi vào bên trong kim tự tháp mà chỉ quan sát nó từ bên ngoài.
Nghiên cứu hiện đại về kim tự tháp bắt đầu bằng các cuộc khảo sát dữ liệu sau khi Napoléon tới Ai Cập. Ông đã mời các nhà khoa học và kỹ sư đến, đo đạc và lập bản đồ kim tự tháp, đồng thời phát hiện ra những lối đi và phòng chôn cất mới, nhưng không thể tiếp cận được phần lõi. Những nỗ lực của họ để mở những viên đá của kim tự tháp bằng các công cụ đơn giản như thuốc súng và thanh sắt đã dẫn đến sự phá hủy và ô nhiễm.
Kể từ thế kỷ 20, các nhà khoa học và khảo cổ học đã sử dụng các công nghệ tiên tiến để phát hiện không xâm lấn, chẳng hạn như radar, sonar, tia X và quét CT. Những kỹ thuật này cho phép chúng ta nhìn vào bên trong kim tự tháp mà không làm hỏng bề mặt của nó.
Thông qua những công nghệ này, họ phát hiện ra một số không gian hoặc căn phòng bí mật chưa được biết đến, chẳng hạn như sự tồn tại của hai không gian trong Kim tự tháp Khufu, nhưng mục đích và chi tiết bên trong của những không gian này vẫn còn là một bí ẩn.
Phát hiện Muon
Chụp cắt lớp Muon (Muon tomography) là một phương pháp phát hiện không phá hủy, sử dụng các hạt cơ bản gọi là muon để “nhìn xuyên qua” bên trong kim tự tháp. Vậy chính xác muon là gì và làm thế nào nó có thể “nhìn xuyên thấu” kim tự tháp?
Muon là các hạt cơ bản năng lượng cao, có khả năng xuyên qua nhiều loại vật liệu khác nhau, tuy nhiên mật độ và kích thước hạt nhân của các vật liệu khác nhau sẽ ảnh hưởng đến tốc độ xuyên thấu của muon.
Các nhà khoa học đã sử dụng nguyên lý này để xây dựng một hệ thống kính thiên văn nhằm phát hiện muon và đặt nó gần kim tự tháp. Bằng cách đo những thay đổi trong dòng muon, họ có thể suy ra sự phân bố vật chất bên trong kim tự tháp và thậm chí khám phá những không gian hoặc căn phòng chưa từng được biết đến trước đây.
Hệ thống này có độ nhạy gần gấp trăm lần so với thiết bị hiện đang được sử dụng để phát hiện kim tự tháp, có thể phân tích nó từ mọi góc độ và là lần đầu tiên chụp ảnh cắt lớp một cấu trúc lớn như vậy.
Dự án được khởi xướng bởi một nhóm nghiên cứu quốc tế có tên ScanPyramids. Mục đích của nhóm nghiên cứu là sử dụng công nghệ tiên tiến để khám phá cấu trúc và nội dung bên trong của các kim tự tháp Ai Cập, từ đó tiết lộ quá trình xây dựng và lịch sử của chúng.
Các thành viên trong nhóm bao gồm Bộ Cổ vật Ai Cập, Viện HIP ở Pháp, Đại học Nagoya ở Nhật Bản và Viện Nghiên cứu Máy gia tốc Năng lượng Cao. Họ đã nhận được sự cho phép và hỗ trợ từ chính phủ Ai Cập để bắt đầu phát hiện muon ở các kim tự tháp.
Các nhà khoa học đã phát hiện ra một số không gian mới hoặc những căn phòng bí mật bên trong kim tự tháp thông qua việc phát hiện muon… Những khám phá này đã làm dấy lên những suy đoán mới về mục đích của kim tự tháp. Một số người tin rằng những không gian hoặc căn phòng này có thể liên quan đến mục đích xây dựng kim tự tháp, các nghi lễ tôn giáo hoặc chức năng của lăng mộ.
Một trong những khám phá đáng kinh ngạc nhất là phát hiện ra “không gian bí ẩn khổng lồ”bên trong Kim tự tháp Khufu. Không gian này nằm ở phần trên của kim tự tháp, cách đỉnh kim tự tháp khoảng 40 mét, có chiều dài khoảng 30 mét, cao khoảng 6 mét và chiều rộng không xác định.
Hình dạng và hướng của không gian này chưa được xác định; nó có thể nằm ngang hoặc nghiêng. Ngoài ra, nó có thể là một không gian hoàn chỉnh hoặc có thể bao gồm nhiều không gian nhỏ. Những phát hiện này đặt ra những thách thức và câu hỏi mới để tìm hiểu chức năng và cấu trúc của các kim tự tháp.
Các nhà khoa học đã sử dụng ba thiết bị phát hiện muon khác nhau được đặt bên ngoài, bên trong và dưới lòng đất của kim tự tháp để suy ra sự phân bố vật chất bên trong kim tự tháp bằng cách đo lường những thay đổi trong dòng muon, từ đó phát hiện ra một số không gian hoặc căn phòng chưa từng được biết đến trước đây.
Tuy nhiên, vai trò và nội dung cụ thể của không gian này hiện vẫn chưa rõ ràng và các nhà khoa học cần nghiên cứu và phân tích sâu hơn để xác định bản chất của nó. Để hiểu sâu hơn, họ có thể sử dụng nhiều công nghệ và phương pháp hơn, chẳng hạn như phát hiện muon có độ phân giải cao, phát hiện bằng máy bay không người lái hoặc phát hiện robot vi mô, để tiến hành quan sát và khám phá chi tiết hơn.
Các nền văn minh cổ đại đã để lại nhiều di sản và nhiều bí ẩn. Trong khi khám phá những kỳ quan cổ đại này, chúng ta cũng phải chú ý đến việc bảo vệ di sản văn hóa. Vì vậy, dù là khám phá kim tự tháp hay khám phá nhiều lăng mộ hoàng gia ở Trung Quốc, đều được tiến hành từ từ theo kế hoạch khoa học. Với sự tiến bộ của khoa học công nghệ, chúng ta sẽ luôn có những cách tốt hơn để hoàn thành đồng thời hai nhiệm vụ thăm dò và bảo vệ, đồng thời chúng ta cũng có thể thể hiện nhiều hơn sự kỳ diệu của các nền văn minh cổ đại với thế giới.
