Trong nhiều thế kỷ, mật mã Vĩ Đại sừng sững như một pháo đài kiên cố không thể công phá, khiến ngay cả những nhà giải mã lành nghề nhất cũng phải bối rối, thậm chí là bó tay.
Trong các hành lang bí mật của nước Pháp vào thế kỷ 17, một hệ thống mật mã được gọi là Great Cipher – mật mã Vĩ Đại – đã xuất hiện và gây chú ý lớn khi nó được tạo ra là dành cho vua Louis XIV của nước này. Hai tác giả của mật mã Vĩ Đại là cặp anh em thiên tài mật mã Antoine Rossignol và Bonaventure Rossignol, hai anh em được công nhận về kỹ năng đặc biệt trong lĩnh vực mật mã. Người bổ nhiệm họ vào vị trí nhà mật mã hoàng gia là vua Louis XIV, người được gọi với biệt danh “Sun King” (Vua Mặt Trời), cai trị nước Pháp từ năm 1643 đến năm 1715. Hệ thống mật mã này được dùng để bảo mật các thông tin liên lạc ngoại giao và quân sự quan trọng của Pháp.
Di sản bí ẩn của anh em nhà Rossignol
Anh em nhà Rossignol, những người được Louis XIV bổ nhiệm làm nhà mật mã hoàng gia vào thế kỷ 17, xuất thân từ một gia đình có truyền thống làm mật mã. Gia đình này lần đầu tiên được hoàng gia chú ý khi một nhà toán học trẻ tên Rossignol giải mã được mật mã Huguenot trong cuộc vây hãm Réalmont năm 1626, khiến cho quân địch phải đầu hàng. Điều này khiến ông được Thủ hiến Louis XIII, Hồng y Richelieu, chú ý. Nhận thấy giá trị của các nhà mật mã học đối với hoạt động ngoại giao và tình báo nên Louis XIII khi nằm bệnh đã tuyên bố rằng Rossignol là “điều thiết yếu nhất đối với lợi ích của nhà nước”.
Trong thời đại của Louis XIV, Antoine và Bonaventure thường làm việc trong căn phòng cạnh phòng làm việc của nhà vua ở Versailles và tại đây, họ đã phát triển mật mã Vĩ Đại dành cho vua Louis XIV. Nhờ vậy mà họ dần nắm dữ quyền lực to lớn khi có thể điều hành vào một vị trí quyền lực to lớn, điều hành Nội các hay còn gọi là French Black Chamber – thuật ngữ quốc tế đề cập đến văn phòng mật mã.
Mật mã vĩ đại của anh em nhà Rossignol đã sử dụng sự kết hợp của các yếu tố đồng âm (ký hiệu cho cùng một âm thanh) và đa hình(nhiều ký hiệu cho mỗi chữ cái), khiến nó trở thành một hệ thống cực kỳ phức tạp. Thay vì sử dụng các chữ cái truyền thống, mã này thay thế nhiều ký hiệu và hình dạng khác nhau bằng các âm thanh khác nhau, tạo thêm một lớp phức tạp. Thiết kế chi tiết này khiến cho các nhà giải mã hiện đại hầu như đều bó tay.
Giải thành công loại mật mã tưởng như không thể bẻ khóa: Mật mã Vĩ Đại
Trong nhiều thế kỷ, mật mã Vĩ Đại khiến biết bao nhà mật mã danh tiếng phải vò đầu bứt tai. Tuy nhiên, bí ẩn bắt đầu được làm sáng tỏ vào cuối thế kỷ 19 khi Étienne Bazeries, một sĩ quan quân đội Pháp rất quan tâm đến mật mã, chấp nhận thử thách phá giải nó. Sau ba năm nỗ lực không ngừng nghỉ, Bazeries đã giải mã thành công mật mã Vĩ Đại vào đầu những năm 1890, tiết lộ bí mật ẩn giấu trong các mẫu phức tạp của nó. Thành tựu này mang tính đột phá trong lịch sử giải mã của nhân loại.
Việc bẻ khóa Mật mã vĩ đại mang lại khả năng truy cập chưa từng có vào thông tin liên lạc bí mật của các quốc vương, nhà ngoại giao và lãnh đạo quân sự Pháp. Từ đó hiểu được bối cảnh địa chính trị của châu Âu thế kỷ 17 và làm sáng tỏ mối quan hệ đa chiều giữa các cường quốc châu Âu.
