Một tấm bảng gỗ có khắc chữ rongorongo chưa được giải mã từ Rapa Nui (còn được gọi là Đảo Phục Sinh) có niên đại từ thế kỷ 15, trước khi người châu Âu đến. Niên đại sớm này cho thấy người Rapa Nui đã phát minh ra chữ viết riêng của họ mà không chịu ảnh hưởng của người châu Âu.
Theo một nghiên cứu mới được công bố ngày 2/2 trên tạp chí Báo cáo Khoa học, tấm gỗ từ một trong bốn tấm bảng có chữ rongorongo được bảo quản trong bộ sưu tập ở Rome có niên đại từ năm 1493 đến năm 1509 – hơn 200 năm trước khi người châu Âu lần đầu tiên đến hòn đảo này vào những năm 1720.
Silvia Ferrara, tác giả chính của nghiên cứu và là nhà nghiên cứu ngôn ngữ tại Đại học Bologna ở Ý, cho biết rằng, kết quả nghiên này ủng hộ ý kiến cho rằng, rongorongo là một phát minh ban đầu của người dân đảo Rapa Nui.
Rapa Nui, nằm cách bờ biển Chile gần 3.800 km, được con người định cư từ năm 1150 đến năm 1280. Mặc dù người châu Âu đến đây vào thế kỷ 18 nhưng họ không chú ý đến hệ thống chữ viết dựa trên nét chữ địa phương cho đến năm 1864. Các nhà truyền giáo đã lấy bốn tấm bảng này vào năm 1869 và gửi chúng cho giám mục Tahiti, người sau này đã gửi chúng đến châu Âu.
Ferrara và các đồng nghiệp của cô đã tiến hành xác định niên đại bằng carbon phóng xạ trên các mẫu nhỏ do một giáo đoàn nữ tu Công giáo có trụ sở tại Rome lưu giữ. Ferrara cho biết niên đại bằng cacbon phóng xạ cho thấy rằng, ba trong số những tấm gỗ này được làm từ những cây bị đốn vào thế kỷ 18 hoặc 19, nhưng niên đại bằng cacbon phóng xạ tấm gỗ thứ tư cho thấy nó đến từ một cây bị đốn vào thế kỷ 15. Bà nói rằng, những tấm gỗ này tồn tại trước khi người châu Âu đến Rapa Nui và gợi ý rằng chữ viết rongorongo đã được sử dụng trước đó.
Ngôn ngữ chưa được giải mã
Ferrara cho biết hơn 400 ký tự rongorongo khác nhau đã được công nhận trong số khoảng 15.000 ký tự còn sót lại và không có ký tự nào tương ứng với bất kỳ hệ thống chữ viết nào khác đã biết.
Rafal Wieczorek, một nhà hóa học tại Đại học Warsaw ( Ba Lan), người đã từng nghiên cứu các tấm gỗ rongorongo, nói rằng nghiên cứu này là một dấu hiệu mạnh mẽ cho thấy chữ viết là một phát minh độc lập – có lẽ một trong số ít trường hợp hệ thống chữ viết được phát minh từ đầu mà không có kiến thức về các hệ thống chữ viết khác.
