Trên khắp thế giới, chúng ta có thể tìm thấy nhiều tòa nhà tôn giáo tuyệt đẹp. Nhưng Sơn Tây, Trung Quốc, ẩn giấu một công trình kiến trúc thực sự kỳ diệu: một ngôi chùa cao vút được làm hoàn toàn bằng gỗ. Ngôi chùa này không chỉ có chiều cao đáng kinh ngạc mà điều bất ngờ hơn nữa là không có một chiếc đinh nào được sử dụng để xây dựng nó.
Ngôi chùa này có tên là chùa gỗ Yingxian (hay còn gọi là tháp gỗ Yingxian), nằm trong chùa Fogong, cách huyện Yingxian, tỉnh Sơn Tây (cách trung tâm khoảng 10km về phía tây). Nó được xây dựng lần đầu tiên vào năm 1056 sau Công nguyên và có lịch sử gần một nghìn năm. Đây không chỉ là tòa nhà bằng gỗ cao nhất và lâu đời nhất ở Trung Quốc mà còn là tòa tháp lớn duy nhất trên thế giới có cấu trúc hoàn toàn bằng gỗ và không có đinh hay đinh tán.
Các chi tiết gỗ được ghép nối với nhau bằng cách đục những lỗ và mộng có hình dạng chính xác, sau đó sử dụng các chốt gỗ để cố định. Kỹ thuật mộng gỗ này đảm bảo độ chắc chắn và bền bỉ cho công trình, đồng thời tạo nên vẻ đẹp thẩm mỹ độc đáo. Các cấu kiện gỗ được sắp xếp và bố trí hợp lý, tạo nên sự cân bằng trọng lực cho toàn bộ công trình. Nhờ vậy, chùa Yingxian có thể chịu được sức nặng của mái ngói, tuyết rơi và thậm chí là động đất.
Chiều cao của tháp gỗ Yingxian đạt 67,31 mét, tương đương với chiều cao của 20 tầng và thân tháp áp dụng thiết kế hình bát giác. Mặc dù đã trụ vững qua nhiều trận động đất và chiến tranh nhưng ngôi chùa bằng gỗ này vẫn đứng vững, đây chắc chắn là bằng chứng rõ nhất về kỹ năng chế tác đồ gỗ cổ xưa của Trung Quốc.
Làm thế nào mà các thợ thủ công Trung Quốc cổ đại lại xây dựng được tòa tháp gỗ cao như vậy mà không có công cụ và máy móc hiện đại? Trên thực tế, những người thợ thủ công đã chọn loại gỗ có chất lượng cao gọi là gỗ hoàng dương cứng. Gỗ hoàng dương cứng có khả năng chống ăn mòn và dễ gia công. Đây là vật liệu thường được sử dụng trong các tòa nhà cổ. Ngoài ra, các chi tiết gỗ được ghép nối với nhau bằng cách đục những lỗ và mộng có hình dạng chính xác, sau đó sử dụng các chốt gỗ để cố định mà không cần dùng đinh.
Kết nối mộng là một kỹ thuật cổ xưa, sử dụng các phần lõm và lồi của hai hoặc nhiều bộ phận để liên kết với nhau tạo thành một kết nối ổn định. Cách kết nối này vừa đẹp vừa chắc chắn, có thể chịu được tải trọng lớn hơn. Trong tháp gỗ Yingxian, các thợ thủ công đã sử dụng nhiều phương pháp kết nối mộng khác nhau, bao gồm mộng thẳng, mộng chéo, mộng ẩn, v.v., khiến cho toàn bộ kết cấu tháp trở nên chắc chắn và ổn định.
Khung chùa được làm từ những thanh gỗ lớn, được liên kết với nhau bằng các mộng ghép phức tạp. Các mộng ghép này được chế tác chính xác đến mức không cần sử dụng keo dán hay đinh để cố định. Chùa Yingxian có kiến trúc tiêu biểu của các ngôi chùa Phật giáo Trung Quốc thời bấy giờ, với ba tòa điện chính: Đại điện, Điện Quan Âm và Điện Tam Thánh. Các tòa điện được sắp xếp theo trục chính, tạo nên sự uy nghiêm và tráng lệ.
Ngoài công nghệ xây dựng vượt trội, chùa gỗ Yingxian còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Trên mỗi tầng của tòa tháp đều có những bức tranh tường và tượng phật tinh xảo, phản ánh phong cách xã hội và tín ngưỡng phật giáo thời bấy giờ. Những tác phẩm nghệ thuật này không chỉ thể hiện tài năng nghệ thuật của các nghệ nhân cổ xưa mà còn cung cấp cho chúng ta những đầu mối quan trọng để nghiên cứu lịch sử và văn hóa.
Tháp gỗ Yingxian ở Sơn Tây, Trung Quốc là một tòa nhà tuyệt vời tích hợp công nghệ kỹ thuật, nghệ thuật và văn hóa. Nó không chỉ thể hiện những kỹ năng tuyệt vời của nghề chế biến gỗ Trung Quốc cổ đại mà còn thể hiện di sản sâu sắc của văn hóa Trung Quốc cổ đại.
Thời gian trôi qua, chùa gỗ Yingxian cũng phải đối mặt với một số thách thức. Do quá trình lão hóa tự nhiên của gỗ và tác động của các yếu tố môi trường nên tòa tháp này đã xuất hiện một số vết nứt, ăn mòn. Để bảo vệ di sản văn hóa quý giá này, chính phủ Trung Quốc và các cơ quan liên quan đã thực hiện một loạt biện pháp bảo vệ, bao gồm bảo trì, giám sát và nghiên cứu thường xuyên.
Chùa gỗ Yingxian không chỉ là một công trình kiến trúc độc đáo mà còn mang giá trị lịch sử và văn hóa vô cùng to lớn. Ngôi chùa là minh chứng cho sự sáng tạo và kỹ thuật xây dựng tinh xảo của người Trung Quốc cổ đại. Chùa Yingxian cũng là một địa điểm du lịch tâm linh thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước mỗi năm.
Đồng thời, chúng ta cũng nên nhận thức rằng bảo vệ di sản văn hóa không chỉ là sửa chữa, bảo tồn nó mà quan trọng hơn là kế thừa và phát huy giá trị văn hóa của nó. Vì vậy, chúng ta nên sử dụng các hoạt động giáo dục và khoa học phổ thông để nhiều người hiểu biết hơn về Chùa gỗ Yingxian và cảm nhận được sức hấp dẫn độc đáo của nó, nhằm bảo vệ và kế thừa di sản văn hóa của chúng ta tốt hơn.
